เอดเวิร์ด เดอ โบโน
ได้ทำการคิดค้นเทคนิคการคิด ขึ้นมา เพื่อเป็นระบบความคิดที่มีประสิทธิภาพ โดยมีหลักในการจำแนกความคิดออกเป็น 6 ด้านที่เรียกว่า six thinking hats (หมวก 6 ใบ)ที่มุ่งเตือนใจให้คนคิดทีละด้านอย่างเป็นระบบ ไม่คิดกระโดดไปกระโดดมา หรือคิดพร้อมกันทุกอย่างในเวลาเดียวกัน ซึ่งทำให้สับสนใช้เวลานาน และสรุปไม่ได้ จนบางครั้งก็เกิดการโต้เถียงขัดแย้งกัน
กล่าวแบบย่อๆของการคิดแบบหมวก 6 ใบก็คือ
หมวกสีขาว เป็นการคิดเกี่ยวกับข้อมูล ข้อเท็จจริงต่างๆที่ตรงไปตรงมาไม่แต่งเติม
หมวกสีแดงเป็นการคิดที่แสดงออกทางด้านอารมณ์ ความประทับใจ ความรู้สึก
หมวกสีเหลือง เป็นการคิดในทางบวก คิดถึงข้อดี จุดเด่น
หมวกสีดำ เป็นการคิดที่ค้นหาปัญหาอุปสรรค ข้อบกพร่อง
หมวกสีเขียว เป็นการคิดเชิงกลยุทธ์ คิดริเริ่ม สร้างสรรค์
และหมวกสีฟ้า เป็นการคิดเชิงระบบ คิดเชิงสรุป ซึ่งถ้าการคิดที่มีประสิทธิภาพจะต้องคิดให้ครบทั้ง 6 สี จะเริ่มสีใดก่อนหลังขึ้นอยู่กับสภาพบริบท
ทีนี้เราลองมานึกถึงภาพของคนที่ทะเลาะกัน จะเห็นว่าเขาต่างสวมหมวกกันแค่ 3 ใบ คือสีขาวซึ่งก็ยังเป็นสีขาวที่กะมอมกะแมม คือยังไม่พูดกันด้วยข้อเท็จจริงที่บริสุทธิ์ ยังแต่งเติมขึ้นมาเพื่อให้เกิดรสชาติ และสิ่งที่แต่งเติมขึ้นมาก็คือการมองหาจุดอ่อนของคนอื่น ด้วยการใส่อารมณ์ความรู้สึกของคนสวมหมวกสีแดงและสีดำ จะวนเวียนสวมหมวกแค่ 3 ใบ อย่างที่ว่า “โทษคนอื่นมองเห็นเท่าภูเขา โทษของเรามองเห็นเพียงเส้นขน...” แล้วจะไม่ทะเลาะกันได้อย่างไร ถ้าเขาเหล่านั้นมาสวมหมวกสีเหลือง สีเขียว และสีฟ้ากันด้วย ก็คงจะลงเอยด้วยดี การคุยกัน หรือบรรยากาศในการประชุม ในการจัดการเรียนการสอน ก็คงจะดีขึ้น และได้สาระ
เป็นเรื่องแปลกที่คนเราเวลาจะพูดอะไรก็มักจะเอาดีเข้าตัว โยนชั่วให้คนอื่น ยิ่งเป็นคนที่เป็นลูกน้อง หรือคนที่ตนเองขาดความเกรงใจก็จะใส่อารมณ์อย่างเข้มข้น เพื่อให้ได้ตามที่ตนเองต้องการ(วัฒนธรรมอำนาจ) โดยมักจะพูดกันที่ปลายเหตุ ที่ไม่มองอย่างรอบด้านว่า “พฤติกรรมย่อมมีสาเหตุ” ตามหลัก “อิทัปปตยตา” คนที่เขาไม่อยากโต้เถียงด้วย เขาก็อาจจะนิ่ง แต่เขาไม่ได้ยอมรับนะ
ลองเอาแนวคิด “หมวก 6 ใบ” ไปใช้บ้างก็ดีนะ สังคมจะได้น่าอยู่มากขึ้น
จากประสบการณ์ในการประชุม ในฐานะที่ผมเป็นสมาชิกในที่ประชุม ส่วนใหญ่ก็จะเป็นหมวกสีแดง และ สีดำ ครับ จึงทำให้ผลการประชุมออกมาแบบบาดเจ็บสาหัส
small manได้ให้ความคิดเห็น ในฐานะผู้บริหารงานสาธารณสุข เคยนำการประชุมแบบหมวก 6 ใบ ไปใช้ครับ ใช้ในการประชุมเพื่อพิจารณาพัฒนางานของสาธารณสุขเรื่องหนึ่ง ผลปรากฏว่าได้ผลดีกว่าการประชุมแบบปกติครับ
ขออนุญาตเล่าประสบการณ์ให้ฟังนิดหนึ่งครับ ขั้นตอนของการประชุมดังกล่าว ผมดำเนินการดังนี้ครับ
1. ชี้แจงให้คณะเจ้าหน้าที่ทุกคนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับหมวก 6 ใบ
2. ผมในฐานะประธานในที่ประชุม สวมหมวกสีฟ้าครับ
3. ผมเริ่มประชุมด้วยหมวกสีขาว คือ ชี้แจงข้อมูลทั่วไปให้สมาชิกทุกคนเข้าใจให้ตรงกัน เพื่อเป็นพื้นฐานในการประชุม
4. หลังจากนั้นจึงให้สมาชิกแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับงานที่จะทำถึงข้อดีด้วยหมวกสีเหลือง
5. และข้อจำกัดด้วยหมวกสีดำ
6. แสดงความรู้สึกด้วยหมวกแดง
7. หาทางออกด้วยหมวกสีเขียว
8. ผมสรุปด้วยหมวกสีฟ้า
ดีมากครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น